baktermen

 

 Happy Walking in the Grain 2018

 

 (klik op de afbeelding, Toekomst zaaien 2018)

 

Klik hier voor foto´s van eenkoorns, emmers en rivetten op het proefveld 2017. 

 

fotograaf/kunstenaar Theo Jennissen wandelde in 2017 mee
14 juni
21 juni
28 juni
5 juli
12 en 16 juli
19 juli
26 juli
2 augustus

 

 

 

25 juli 2018 laatste Happy Walking in the Grain van 2018

Ha, dankzij de tamtam van Marlous waren we met een heel clubje. Genoeg flessen water mee en daar gingen we. Louis heeft zijn trots op 'zijn' Limburgse risweit (weit is van wit, van wittebrood, van meel dus; ris is van rijzen, brood dus) en op 'zijn' spelt van Hoosterhof niet onder stoelen of banken gestoken. En terecht.Hij heeft ze opgekweekt uit enkele korrels en het blijkt ze heel goed te bevallen bij Doornik Natuurakkers, al liggen die niet in Limburg maar in Gelderland. Prachtige avond. De hond van Bram (?) was gelukkig aan de lijn - moet ook op de Natuurakkers - , anders zouden wat jonge fazanten wel het haasje zijn geweest. Op het proefveld hebben we allemaal gezocht naar aren. Ja, nu weten we hoe dun de eenkoorn eruit ziet, hoe prachtig diep blauw de emmers er uit kunnen zien en hoe vol de rivetten zijn. Mooi mooi mooi. Theo heeft alle proefveld granen op de foto gezet, binnenkort zet ik ze in een bestandje. Zie hier de foto´s die ik vorig jaar maakte van alle granen op het proefveld. Klik op de foto en je ziet ze.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

24 juli 2018

Louis heeft eergisteravond nog een prachtige foto gemaakt, zie hiernaast. Hij wist: woensdag dan is de oogst van de proefvelden van Diversifood. Vandaag dus. De mannen van Unifarm, universiteit Wageningen, kwamen met hun mini combine. Ik zag nu voor het eerst hoe bijna teder de ´tanden´ de stengels met de aren beroeren om ze naar binnen te dirigeren. Gelukkig mocht ik ook iets doen; elke keer een touwtje en label om de zak doen na de oogst van het deelveldje. We waren een goed team, Louis en de mannen en Boki en ik. Toen alles geoogst was gingen we brood eten. De beide mannen gingen eerst bidden en dat ontroerde me. Mooie dag. 
Morgenavond de laatste Happy Walking in the Grain. Ik verheug me op het aren lezen en met ons allen bekijken welke granen dit zijn/waren/zullen worden. Bovendien zullen er nog wat grote velden met granen staan, dus genoeg te zien. 

 

 

 

22 juli 2018

Komende dinsdag 24 juli gaan de proefvelden met een kleine combine geoogst worden voor het Louis Bolkinstituut. De GRAANWANDELING VAN 25 JULI GAAT ZEKER DOOR. Wij vinden vast nog wel verdwaalde aren. En de spelt van Hoosterhof en de Rode Emmers en de Heliaro populatie en de Limburgse risweit staan waarschijnlijk nog wel op het veld. Om het nog maar niet te hebben over de prachtige akkerranden en de appelbomen en de vogels. Tot woensdag 25 juli.

 

 

18 juli 2018

Legendarische uitspraak van Louis: ik hoop dat het nog even droog blijft. Uiteraard bedoelt hij: boven de graanvelden!!! Het lijkt erop, dat de granen ergens in de komende twee weken geoogst gaan worden. In elk geval is er op 25 juli nog een Happy Walking in the Grain. Daarna weten we het nog niet. Mooi gezelschap, veel informatie alweer. De rogge opbrengst was goed, 3,5 tot 4 ton per hectare. Bij het Heliaro-populatie veld stonden we lang stil bij de functie van de strenge NAC regels en hoe in tegenspraak dit is met 'natuurlijk graan'. Als je diverse rassen in hetzelfde veld hebt is bijvoorbeeld de kans op de verspreiding van ziekten veel minder. Lekker brood. Prachtige aanblik van het veld. Weg met de monocultuur en de hele regelgeving die hierop gericht is. Amen.  
p.s. Mevrouw Toekomst Zaaien, Ellen Winkel, liep ook mee en vertelde alvast dat bij Doornik Natuurakkers op 21 oktober toekomst gezaaid gaat worden. Dus wie zin heeft om een handje mee te zaaien tegen die tijd, onthoud deze datum.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

17 juni 2018

Ik heb een beschouwing gemaakt over Rivet wheat. Lees hier.

 

 

14 juli 2018

Theo Jennissen, fotograaf, was met mij bij Doornik Natuurakkers om foto´s te maken van alle Diversifood proefveldgranen. Ik ben de foto´s momenteel van de juiste benamingen aan het voorzien; het is een geduld werkje en het is genieten. Hier alvast twee foto's van de vermeerderveldjes Spelt van Hoosterhof en Limburgse Risweit. Alles rijpt als een gek, dus wie nog deel wil nemen aan een graanwandeling, kom deze week (we wandelen gewoon, ondanks de Nijmeegse vierdaagse) of volgende week. Ik hoop dat dan niet alles al van het veld is. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

11 juli 2018

André Jurrius was met de combine de rogge aan het oogsten. Wij wandelden langs de Rode Emmer akkers die inderdaad al rood beginnen te kleuren. Joop Dahm kreeg vijf minuten spreektijd over zijn solitaire bijen, prachtige plek daar temidden van de berenklauwen en valerianen en van alles. De akkerranden geven vast extra lekkere Heliaro populatie tarwe broden (een hele mond vol) De lupines staan rustig te rijpen (die moet je vooral niet te laat zaaien want dan zijn ze te laat rijp en dan krijgen ze last van het vochtige septemberweer). Okay, dan de parel van Doornik Natuurakkers: de vermeerdervelden van de Limburgse risweit en van de spelt van Hoosterhof. Plus de veldjes met de Diversifood granen. Boki had ze 's middags al geinspecteerd en was al lyrisch. We too. De zon kwam ook nog te voorschijn. Laat de beelden voor zichzelf spreken. De beide vrouwen op de laatste  foto's moesten op tijd weer naar huis: bakken bij De Veldkeuken in Amelisweerd.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

8 en 9 juli 2018 

Extra wandelingen, speciaal voor de bakkers die natuurlijk op woensdagavonden allang in bed moeten liggen als wij graanwandelen. De extra wandelingen waren ook voor molenaars, biowinkeliers. Op zondag en op maandag van 11.00 tot 12.30 uur.  Louis liet zijn vermeerdervelden zien, van de Limburgse Risweit en de Spelt van Hoosterhof. Van respectievelijk 3 korrels en 40? korrels zijn nu al twee tot drie lange vermeerdervelden uitgezaaid, dus dat kunnen volgend jaar hele akkers worden. Dus wieweet, najaar 2019 de eerste Hoosterhof speltbroden en de eerste Limburgse Risweitbroden. We hebben natuurlijk de roggevelden nog een laatste blik gegeven. We hebben de Heliaro-populatie wederom bewonderd. Een rustig stoer 'gewoon' mengsel van dertig jaar oude rassen uit Duitsland. En we zijn er nu wederom van doordrongen dat distels een nuttige plaats hebben in de opeenvolging van planten; zij komen op op platgereden grond en maken deze weer los. Don't worry, Louis durft er een bedrag om te verwedden dat ze de komende jaren zullen inkrimpen. De Diversifood proefvelden. Okay, elke keer hetzelfde. Iedereen is tamelijk sprakeloos van de schoonheid van deze blauwe en witten en hoge en dunne en dikke en watalniet aren. Schitterend. We hopen dat Louis nog jaren na Diversifood zelf doorgaat met vermeerderen van oude eenkoorn- emmer-  en rivetzaden.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4 juli 2018

Nog steed: zon. Louis heeft een paar druppeltjes water gevoeld overdag, maar dat mag geen naam hebben. Het gaat zo ontzettend snel bij de rijping van de granen, volgende week dinsdag zal de Sint jansrogge al geoogst worden. De proefvelden kleuren allang niet meer groen (behalve sommige eenkoornsoorten). Hele mooie prettige wandeling, zie de foto's. Leuk, zoveel mensen. Onder andere een hele groep vrijwillige molenaars uit Brabant - ook daar zaaien ze oude granen uit - en zelfs bezoek uit Zweden, van Dylan Wallman. (ik ga ook vriend met hem worden op Facebook).  Hij verkent enkele landen met camera namens het project Allkorn. En niet te vergeten Jan uit Arnhem die met tig soorten oude granen zijn thuisbroden bakt. Oftewel: heritage grains are alive all over the world. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

27 juni 2018

Het wordt met de dag mooier daar bij de granen. Ze beginnen te kleuren, hun haren glinsteren in de zon, je ziet bij het proefveld hoezeer divers de granen allemaal zijn / inderdaad Diversifood. Louis heeft nog een wikke trauma van twee jaar geleden (zie hieronder bij 3 augustus 2016), dus hij sloeg spontaan aan het wikke uittrekken bij het proefveld. Ik zeg niks meer, ik laat het de foto's doen.

 

 

 

 

 

 

 

 

*

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

20 juni 2018

Zonovergoten. Tja, alles groeit zo hoog,de schuur en het amfitheater zijn bijna niet te vinden voor een onbekende. Gelukkig bestaan er mobieltjes, dus ik heb ´Utrecht´ en ´Noordeloos´ nog tegemoet kunnen lopen en zo was het een hele groep wandelaars. Jee, wat staat de rogge er mooi bij, ik krijg echt zin in duizend roggebroodrecepten. Het proefveld is natuurlijk de echte beauty, ongelooflijk zo hoog en fier en ruisend alle eenkoorns en emmers en rivetten staan, zie de grote foto. Kees en Maria van Gaalen - beste Demeter belegen kaas 2017 - waren misschien wel even jaloers op de akkers, tja, als je in Noordeloos woont dan is het weiland en water. Het weiland is natuurlijk daar wel zeer kruidenrijk, daar zorgen de bd boeren wel voor en dat vertaalt zich terug in de smaak van de melk en in de smaak van de kaas. Maar toch, allemaal polder daar in de Alblasserwaard. Maria´s hart ging helemaal open, zij is afkomstig van een gemengd bedrijf in Duitsland. Maria en Kees hadden Utrechtse vrienden meegebracht en stagiaires uit Litouwen, Frankrijk. En de buurjongen kwam ook mee; hij gaat ook bio gaat boeren. Ja, de Litouwse stagiaries kennen de hoge granen van hun land. Louis moesten we steeds naar de volgende plek slepen, zoveel heeft hij overal te vertellen. Iets moois wat mij deze keer weer bijbleef: op de kopakkers van het proefveld groeit een rij distels. Precies op de plek waar de traktor dus steeds moest keren, waar de aarde dus nogal aangedrukt is door het traktorgeweld. En wat verschijnen daar: pionierplanten distels. Zij groeien met diepe penwortels de aarde in, maken de aarde weer los, maken daar bodemleven mogelijk dus.... heb liefde voor de distel.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

13 juni 2018

Prachtig, ze kwamen overal vandaan om mee te wandelen. De zon kwam schijnen. Louis heeft ons voorgedaan hoe een Rode Emmer stengel zich soms weer opricht. We hebben de lange strook Limburgse Risweit gezien, die uiteindelijk vermeerderd is uit 3 plantjes Limburgse Risweit. Het meisje heeft geteld hoeveel stengels er uit 1 korrel Rode Emmer zijn gekomen. 41, ja, 41 stengels uit 1 korrel. De meiden staan prachtig op de foto (met toestemming hier geplaatst); zij hadden de plattegrond van de akkers in de hand. We hebben de lupinen gezien en we hebben de Heliaro populatie gezien en tenslotte kwamen we op de beauty van Doornik, de proefvelden. Het hele lichtgroene is eenkoorn, links daarvan allemaal de emmersoorten en rechts daarvan de Rivetten. Prachtig avond. We verheugen ons op de komende kleuring van de zwarte emmers op het proefveld en van de Rode Emmervelden. De lupinen op de laatste foto gaan naar POWERPEUL, een bedrijf dat van bio lupinen o.a. hoogwaardig Nederlands diervoer maakt. 

 

 

 

 

 

 

 

 

  

 

 

 

 

 

 

 

 

  

6 juni 2018

Wegversperring in Lent, dus Louis moest de automobilisten door een omleiding loodsen. Intussen zijn wij vast gaan wandelen. De Rode Emmer heeft heftige stortbuien recht boven zich te verduren gekregen vorige week; tamelijk legerig midden op de beide grote velden. Maar misschien trekt dat nog bij. De Sint Jansrogge staat er geweldig en geweldig hoog bij. Op de proefvelden verbaasde Boki Luske zich over de verschillen binnen de emmerveldjes, hoge en lage stelen. De Oostenrijkse eenkoorn stond erg hoog, de Hollandse eenkoorn bleef wat laag. Yes, de eerste goose necks waren heel duidelijk te zien. Mooie avond op deze prachtige Doornik Natuurakkers. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

2018

 

 

 

 

 

 

 

 

 Klaproos en rogge op 30 mei 2018

 

 

 *****************************************************************************************

 Happy Walking in the Grain 2017

5 oktober 2017, update van Boki Luske over de oogst van 2017, 

De Rivet tarwes hadden dit jaar een gemiddelde opbrengst 1,64 t/ha. Samen met de legeringstolerantie en de opbrengst kwamen als beste uit de bus de Engelse Rampton Rivet (werd ook tijdens de veldbijeenkomst met de boeren als beste beoordeeld), FR-6 (Marie, een mix uit Frankrijk), FR-2 (Aguillon, uit Frankrijk) en FR-14 (vorig jaar ook een favouriet, die met de gooseneck).

Voor de Emmer tarwes was de gemiddelde opbrengst 1 t/ha (zonder pellen). De Nederlandse witte emmer, het landras Hongaarse Nödik Tönke (HG-4), GT-1971 (weisser emmer) en de GT-196 (Zweikorn) (beiden uit de Zwitserse zadenbank) kwamen daar als beste uit de bus.
Hier zouden we nog de twee donkere emmers aan toe kunnen voegen die Louis interessant vindt. En omdat hij daar mogelijk afzet voor heeft.

Voor de Eenkoorn accessies was het lastiger beoordelen. Er lijkt een strook door het veld te lopen waarop de eenkoorns nauwelijks tot zijn recht kwamen. Daarom heb ik die in de beoordeling weggelaten.

De gemiddelde opbrengst van de eenkoorn plotjes die overbleven was 0,84 t/ha (zonder pellen). De Nederlandse eenkoorn was duidelijk het beste. HG-2 (Nödik Alakor), een Hongaarse landras oorspronkelijk uit Marokko) en GT-2139 (uit zwitserse zadenbank) deden het ten opzichte van de anderen ook redelijk.

2 augustus 2017

Last walk. Vanmiddag zijn de proefvelden geoogst. En vanmiddag zijn de velden eenkoorn, Spelt van Hoosterhof, Limburgse en Gelderse risweit en de Heliaro populatie geoogst. We wisten dat we waarschijnlijk geen granen meer zouden zien, maar dat deerde niet. Ook het kleine beetje regen deerde ons niet. We waren met een prachtig aantal wandelaars voor deze laatste Happy Walking in the Grain van 2017. Best raar, ineens al die mooie granen foetsie. Maar ook heel mooi, om zomaar over een grote lege akker te wandelen. We zochten naar aren die misschien over het hoofd gezien waren door de combine. Ja. We vonden nog wat eenkoorn stengels langs de akkerrand. We vonden nog een spelt van Hoosterhof. We vonden nog knalpaarse rivetaren. Dus al was er geoogst, het was heel leerzaam. En daarbij: Louis ziet werkelijk overal 'natuur' dus zo deelde hij nu zijn blijheid met ons omdat hij het akkerviooltje had gevonden na de oogst. En minstens zo blij: dat er nu een hele plak leeuwenbekjes zomaar is opgekomen naast het gerstveld. Die leeuwenbekjes,die hij zo goed kent van zijn kindertijd. Die er altijd overal was. Die hij nu voor het eerst op Doornik Natuurakkers ook op ziet duiken. Ala, dit soort dingen tezamen is allemaal de ervaring 'Doornik Natuurakkers' via de mens Louis Dolmans. We sloten de mooie 'graanloze' graanwandeling af met sneetjes Doornik Mix brood, gebakken door Ineke van mix, gemalen door De Witte Molen van Spelt, Heliaro en Rode Emmer oogst 2016 Doornik. Wie wil weten hoe je brood kunt bakken van oude granen, zie bijvoorbeeld hier. Of wie een broodbakles wil volgen bij Ineke thuis (bakken met granen van Louis), zie broodbaklessen.  

p.s. Kleine interessante wetenswaardigheid:de Heliaro populatie heeft een opbrengst gegeven van 4 ton per hectare. Louis krijgt voor deze Demeter broodtarwe (naar we hopen geschikt om brood van te bakken) circa 90 eurocent. Een gangbare teler kan 10 ton van een hectare halen, maar die krijgt hooguit 20 cent voor een kilo tarwe. 

Theo was er ook bij, zie hier de film van deze laatste wandeling. Onderstaande foto's zijn gemaakt door Bertie Rougoor.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

26 juli 2017

Weelderige pompoenvelden.
Weelderige brouwersgerst.
Rijpe granen. De Goldblume is dus van de velden af,opbrengst circa 2000 kilo per hectare, prijs circa 90 eurocent per kilo.
De Heliaro populatie kan geoogst worden, staat er goudgeel rijp bij. Oogstschatting: 2500 kilo per hectare.
De proefvelden. Wow, alles nog gewoon rechtop na de regen van de afgelopen dagen. Het enige wat de stengels doen: buigen. Niet: barsten en erbij gaan liggen ter aarde.
Nee,wij zagen de eenkoorns en de emmers en de rivetten en de spelt van Hoosterhof en de Limburgse risweit en de Gelderse risweit in hun prachtige laatste dagen. Zo gauw het droog genoeg is en zo gauw er een kleine combine beschikbaar is, dan zullen de granen geoogst gaan worden. Dus misschien liepen wij gisteravond voor het laatst tussen deze fiere schitterende granen. En misschien zagen al deze granen ons gisteravond voor het laatst tussen zich door wandelen. Theo Jennissen was erbij en zette de buigende eenkoorns in de hoofdrol.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

19 juli 2017

Code oranje voor deze dag. Niks code oranje boven Doornik Natuurakkers. We konden onze regenjassen in de fietstassen of in de auto laten liggen. Louis leidde ons langs de pompoenen - staan er prachtig bij - en de pioniersplanten daarlangs. We zagen ook de 'molenplant', (hoe heette deze ok alweer Hans Titulaer?). Vervolgens langs de brouwersgerst. Een ommetje naar het voedselbos, in aanbouw welteverstaan. Noten. Fruit. Bessen. Kruiden. De valeriaan voelt zich al spontaan ontzettend prettig hier in het voedselbos, dus dat is een mooi medicinaal begin. De Goldblume velden zijn leeg, vandaag geoogst. We vinden nog wat gevulde aren, dus we kunnen allemaal nog zien hoe dit eruit zag. Nu wachten op het eerste Goldblume brood. Daarna wandelden we naar de Heliaro, maar onderweg moesten we natuurlijk stilstaan bij de Tilburgse gerechtslinde en de buurlinde uit Hilvarenbeek. We hadden drieTilburgenaren in ons midden, Dion, Joep en Marcel en een Oisterwijker Hub en iedereen kende de gerechtslinde op De Heuvel. Verder naar de Heliaro populatie. Prachtig rijp. Tamelijk smetteloos schoon veld (remember de wikke vorig jaar). Dan op naar het dessert van de graanwandeling: de akker met de stroken eenkoorn en Spelt van Hoosterhof (beiden door Louis vermeerderd), dan de proefvelden en dan aan de andere kant de Limburgse risweit en een klein stukje Gelderse risweit. Ja, die Gelderse ziet er bekend uit voor de Tilburgenaren, zij zijn bij het golfterrein ook bezig met graanteelt en zij zijn ook bezig om een keten van verwerkers voor dit graan te gaan ontketenen zogezegd. Hartstikke leuk. Ha. Het proefveld met zo'n 25 soorten eenkoorn, emmer, rivetten. Hans Bruinsma heeft van Louis toestemming gekregen om 20 aren te verzamelen (neem niet de grootste ajb), Hans doet hier weer mooie dingen mee bij de Stichting Agrikos. 't Is alweer lang half negen geweest. We wandelen in de avondzon terug naar het honk. Daar genieten we van het Heliaro meel brood van Ineke en van de koekjes, die Mariska heeft meegebracht van De Witte Molen. De pomp zorgt voor water en we zijn blij dat we niet de hele avond voor de tv hebben gezeten. Fotograaf kunstenaar Theo Jennissen heeft met zijn fototoestel lopen te zwaaien en een mooie verbeelding van de avond gemaakt. 
Hieronder de foto's van Ineke: rijp Heliaro populatiegraan 2017, gemalen Heliaro van oogst 2016 & zuurdesembrood van dit Heliaro meel. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

16 juli 2017

Deze  zondag gingen we ook weer rondwandelen op verzoek van een paar bakkers, die woensdagavonden altijd early to bed moeten. Gelukkig hadden we molenaar Hans Titulaer weer in ons midden. Hij voelde zich als een visje in het water. Vroeger, toen hij met Peter de molen begon, gingen ze altijd bij de boeren langs tegen het einde van de oogst. Op de fiets, heel Nederland door. Aren plukkend, korrels in je handen loswrijvend, proevend. Daar konden we nu van meegenieten. Super. Rivet Tarwe nummer 123, geheten Marie, achtte Hans nog meelrijp dat wil zeggen zij mag nog wel een paar weken o phet land blijven. De Geant de Sainte Helene leek hem tamelijk dicht bij oogstrijp. Mooimooimooi. Zie ook de verfilming van 12 en 16 juli door Theo Jennissen.
De Goldblume stond er goudgekleurd bij, evenals de Gelderse risweit. Je zou zeggen: rode tarwesoorten. 
De Heliaro is al aan het bleken, maar kan nog wel even.
Het eenkoorn veldje, door Louis vermeerderd, staat er heel mooi bij. Maar de opbrengst zal niet veel meer dan 1000-1500 kilo zijn en dan moeten de korrels nog gepeld worden. We opperden wat je met dit mooie graan zou kunnen doen. Wij aanwezigen vonden dat je in elk geval niet: 10% in een brooddeeg doen en de rest aanvullen met gewone tarwe. Dat is nepperitus, net zoals bij 'spelt'brood dat niet van 100% spelt gemaakt is. Misschien is eenkoorn meer geschikt om in een gerecht te verwerken, gekookt of gekiemd. Koks, haal een kilootje bij Louis en bedenk wat. 
Goed. Heerlijke wandeling. Thea van Bakker Arend mocht van de Golblume van het omgevallen veld wat aren meenemen. En ook een paar van het Heliaro populatie veld. Zo kan ze de klanten in de winkel alvast voorbereiden op wat komen gaat. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

bijna rijpe Goldblume en Theo Jennissen 

 

12 juli 2017

Alweer:regen overdag, maar daar lieten een mens of twintig zich niet door kisten. We werden beloond met een droge avond die zelfs met de zon eindigde. Louis leidde ons eerst langs zijn prachtige pompoenenveld, zogezegd voor de 'bulk'opbrengst, zodat hij verder allemaal experimentele en leuke gewassen/bomen/struiken aan kan schaffen voor zijn akkers. De gerst staat er ook heel mooi bij. Ik heb even geteld hoeveel stengels 1 zaadje voortgebracht heeft: 20. 
Daarna voedselbos, bijen. Toen langs de Goldblume - wellicht in de komende week oogst -  en daarna naar de Heliaro populatie. In de populatie staan een aantal walnootbomen, diversen, diverse rassen. De derving van het graan onder zo'n boom zal worden goedgemaakt door de opbrengst van de noten. En bovendien: weg met de monocultuur van een heel veld graan.
De Heliaro populatie bestaat uit 8-9 verschillende tarwerassen, die als mengsel ingezaaid zijn. Het is onderdeel van een proef bij een aantal Demeter boeren in Duitsland en Nederland: hoe komen we tot een divers, sterk broodtarwe'ras', dat uiteindelijk goedgekeurd zou kunnen worden door het NAK, de landelijke keuringsdienst voor zaaizaden.  
Van Heliaro populatie 2016 is meel gemalen door onder andere De Witte Molen in Nijmegen en is brood gebakken, het smaakt uitstekend en het bakt uitstekend.
De crême de la crême van deze Happy Walking is altijd weer de proefvelden met alle oude eenkoorns, emmers, rivetten. En met de Spelt van Hoosterhof en de Gelderse en Limburgse risweit. We wandelen er doorheen. En we vragen ons af: hoe bestaat het dat wij in Nederland geen baktarwe kennen van een rivetsoort. Ze geven nameleijk enorme grote aren met dikke korrels. Ze doen het uitstekend op de grond van Louis. En de korrels vallen los uit de aren, het hoeft dus niet eerst gepeld te worden zoals hun soortgenoten emmer.
Grote vraag: hoe zou het brood smaken? Zouden eiwitgehalte en eiwitkwaliteit voldoende zijn om een brood te bakken? We zijn razend benieuwd. Ik ga vragen aan De Witte Molen of we een proef kunnen doen met een klein deeltje van de opbrengst (om te beginnen dus aan Louis vragen: mogen we een paar kilo's van die aren?)
Michiel Bussink van het kwartaaltijdschrift Bouillon liep ook mee. Hij zal een artikel maken voor deze krant. Zo gauw deze verschijnt zal ik dat hier vermelden. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
Hierboven en hieronder: Goldblume, bijna rijp. Molenaar Hans keurt de korrels.
Foto's Theo Jennissen

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hierboven en hieronder: eenkoorn en graanwandelaars, foto's Theo Jennissen

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

zaterdag 8 juli 2017

was ikzelf op het proefveld om alle eenkoorns en emmers en rivetten te fotograferen. Hieronder foto's van vier Rivet Tarwesoorten

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Gigante Lampina de Najera & Marie

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nonette de Lausanne & Poulard Italie

 

 

5 juli 2017

Een mooie zomeravond. Joop Koopman verving Louis. We begonnen de wandeling langs de 'saaie' Demeter pompoenvelden (staan er prachtig bij, heel goed voor de 'bulk'opbrengst voor Louis, zodat hij ook weer andere leuke experimenten kan financieren). De gerst is aardig in de aar geschoten. Telling van het aantal stengels uit 1 korrel bracht ons op 15. 
Joop liet iedereen de kasten zien voor de solitaire bijen (my god, hoe 'weten' die bijen dat ze twee mannetjes eitjes vooraan in het rietje moeten leggen en zes vrouwtjeseitjes achterin zodat bij ontwaken volgend jaar maart de mannetjes zich alleen maar bij de uitgang hoeven te posten om.... De natuur, zegt Joop. Zoals 'De natuur' ook de darrenslacht 'pleegt', weg met die nutteloze mee eters. Wat weten wij van de natuur?).
Goed. Verder. We verbaasden ons over de omgeslagen Goldblume op het kleigedeelte van de akker en op de fier rechtop gebleven Goldblume op het schrale gedeelte van de akker (wat weten wij van het weer en van God?). We hadden een specialist in gangbare akkerbouw in ons midden, Henk. Dat was prettig. Hij kon ons bijvoorbeeld uitleggen dat de korte gangbare tarwe deels een kwestie van veredeling is (meer aar-opbrengst dus een kortere steel nodig want anders knakt ie om), en deels bewerkstelligt kan worden door een bespuiting met halmverkorters als de graanplant boven de grond komt met allerlei stengels. Als een gangbare teler op dit moment met halmverkorter spuit, dan wordt de afstand tussen de 'knopen' - liet Henk ons zien - korter en dus wordt de gehele steel korter. 
Het Heliaroveld oftewel het populatieveld staat er mooi bij. Nu zijn er 8-9 soorten in de populatie, waarschijnlijk na verloop van jaren blijven de soorten over die het het beste doen op deze akkers van Louis. 
Toen gingen we naar de proefvelden. De kroon op Doornik Natuurakkers. Allereerst passeerden we de - door Louis vermeerderde -  eenkoornakker. Daarna de - eveneens door Louis vermeerderde - Spelt van Hoosterhof. En dan beginnen de proefvelden. We zijn begonnen bij de Triticum Turgidums, de diverse Rivetsoorten. Geweldige granen. You can imagine dat de oermens deze veel meer tot cultuurplant ging gebruiken dan de eenkoorn (die kleine smalle iele aren en korrels heeft). Emmer is het eerste graan dat als cultuurgraan gegeten is, 10.000 jaar geleden. Pas daarna zijn sporen van cultuur eenkoorn gevonden. 
De Rivetten oftewel de Triticum Turgidums zijn ontstaan naast/uit de Triticum Turgidum Durums (ik zeg het even simpel, neem dit niet over als je iets wetenschappelijks wilt beweren). De rivetten gedijden in klimaten waar het natter en vochtiger was. De durums hebben hete dagen nodig en koele nachten. De rivetten doen het goed in een vochtiger klimaat, zoals bijvoorbeeld in Engeland.
De rivetten en de emmertarwe's zijn werkelijke beauties op de velden. Ze vertonen zich in allerlei kleuren (zoals de oude rassen werden ingedeeld in wit, rood, purper, zwart) en in allerlei prachtige aren. De aren zijn zo zwaar, dat de planten zich allemaal al soepel meebuigen. En zonder uitzondering hebben ze lange baarden/haren, geweldige afschrikkers, zie hier het mooie stukje over de rivetsoort Blue Cone.
Tussen haakjes: een belangrijk onderscheid tussen de verwante emmer en de turgidums is, dat de emmer - net als de eenkoorns en de speltsoorten - gepeld moet worden en dat bij de turgidums de korrels zo uit de aar vallen als ze rijp zijn.  Dit scheelt dus een kostbare handeling. 
Na de proefvelden lopen we terug langs de Gelderse en de Limburgse Risweiten. Ook schitterend.
Joop heeft ons het spiegelklokje laten zien en Joop heeft ons de vlechtheggen laten zien.
Ineke had brood gebakken en zo werd de gezegende avond op z'n christelijks afgesloten met het breken van het brood. Super dat akkerbouwer Henk er ook bij was.Theo Jennissen liep ook deze avond mee met zijn onafscheidelijke camera, zie de verfilming van 5 juli 2017. En super dat Karla erbij was, van 'eetbaar Nijmegen',  Zij heeft ook een verslagje van deze avond gemaakt. Zie de wekelijkse nieuwsbrief van Eetbaar Nijmegen. 

 

 

 

 

 

 

 

 

rivet tarwe nummer 122 (Boki, welk ras???)

 

 

 

 

 

 

 

 

rivet 143 (Boki, welk ras?)

 

 

 

 

 

 

 

 

Happy Walking in the Grain, Heliaro populatietarwe &: wij luisteren naar Joop Koopman

 

28 juni 2017

Het regende pijpestelen overdag. In de avond was het een klein groepje, drie met rubberlaarzen, eentje zonder. De zon begon zelfs te schijnen, de aarde dampte vocht uit. Welbehagen. 
De Goldblume akkers zien er zeer verschillend uit: op de eerste akker is veel graan gaan liggen. Op de tweede akker is de helft van het graan gaan liggen (de kleihelft). Op de derde akker staat de Goldblume fier rechtop. Eigenlijk had er Sandomir tussendoor gezaaid moeten worden, als steungraan voor het langere Goldblume. Dat gaat Louis volgend jaar doen.
De Heliaro staat er ook super bij.
De proefvelden slaan alles, qua schoonheid, qua rechtop staan. Alles staat gewoon nog rechtop. Enkele stukjes emmer buigen onder de zware aren, maar de stengels gaan er niet bij liggen. Ook het eerst eenkoornveld is prachtig bijgekomen door alle regen. Louis en ik wisselen nog even uit over eenkoorn. De opbrengst is misschien 1500 kilo per hectare. Dat worden dure broden. Dus ofwel een deel eenkoornmeel in het deeg stoppen ofwel de eenkoorn koken of kiemen en als salade nuttigen. In Duitsland is eenkoorn heel populair vanwege de pigmentstof Luteïne. Uit de brochure 'Einkorn', van de Arbeitskreis für Ernährungsforschung: Lutein findet sich in der Netzhaut des Auges und schützt dort vor altersbedingter Netzhautdegeneration. 
Louis legt ook nog uit dat Demeter onderzoekt of in oude granen meer soorten mineralen zitten dan in de 'gekweekte', die gedrild zijn om vooral de vier noodzakelijkste mineralen uit de grond te halen die voor een hoge opbrengst zorgen. Interessant aspect aan oude granen dus. Wordt vervolgd.
De Gelderse en de Limburgse risweit zijn onverminderd mooi en sterk en rechtop. Ook de Spelt van Hoosterhof. Kortom, Louis showt ons als tevreden mens de volle aren en wij zijn gelukkig dat wij met hem door de proefveldjes mogen waden. Theo Jennissen was ook gelukkig, zie zijn filmpje van deze avond. 

 

 

 

 

 

 

 

 

Emmer, bruin volgens Louis, purper volgens mij. Bomvolle aren, sterke stelen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Als Japanners in Amsterdam. Bomvolle aren, Louis is verheugd.

 

 

 

 

 

 

De eenkoorn is fantastisch bijgekomen. Op de laatste foto: Goldblume, de naam zegt het al. 

 

 

25 juni 2017

Ik was in alle rust op Doornik Natuurakkers om wat granen op de foto te zetten. Van boven naar beneden
- lichtgroene eenkoorn
- emmer 
- rivet soorten
- goldblume

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

21 juni 2017

Louis had een andere afspraak; Joop Koopman was een waardige vervanger. Van 3 broedkoppels vogels naar 63 verschillende broedende vogels op Doornik Natuurakkers. Dat komt door alle aangeplante heggen en uitgezaaide akkerranden en bomen en graanakkers. We hebben veel putters gezien en gehoord. Joop vertelde ons het mooie verhaal van de puttertjes die zelf hun water naar boven halen via touwconstructies. Vogeltjes voor het vermaak dus zogezegd.
Leuk, een bakker in de groep, een molenaar, een plantengek. Het was een mooie wandeling langs de eenkoornsoorten, langs de emmers (de zwarte worden echt purper), langs de spelt, langs de goldblume die al heel mooi gold aan het worden is.
We stuitten op een haas, gedood door een slechtvalk?, leeggeslurpt en achtergelaten. Nu deden insekten zich te goed aan het dier. Indrukwekkend staaltje leven en dood. 

De rivetten blijven intrigerend, is het nu een tweekoorn soort of een hexaploÏde soort? Ik wist bijna zeker dat het een tetraploïde soort is, een tweekoorn soort dus net als emmer, kamut, durum tarwe. Maar wat ons - ook Noortje Bas die vorige week meewandelde - op het verkeerde been zet, is, dat die granen zo meerdimensionaal als iets er uit zien, dus dan denk je toch eerder aan 'gewone' hexa tarwe. Noortje mailde mij in de week daarna het volgende:
Ineke, je had gelijk hoor. Rivet tarwe, Triticum turgidum (subsp. turgidum) heeft 28 chromosomen (tetraploid). Het is dezelfde soort als emmer (subsp. dicoccum) maar hoeft, anders dan emmer, niet gepeld te worden omdat het kaf gemakkelijk bij het dorsen verwijderd wordt (free threshing). Zie voor alle soorten en welke hulled of free threshing zijn : https://en.wikipedia.org/wiki/Taxonomy_of_wheat, table of wheat species, maar die heb je vast ook gevonden. Ik denk dat in ieder geval 1 veldje rivet ook T aestivum (42 chromosomen) zit. Vermenging komt, zeker bij landrassen, vaak voor. Maar het blijft lastig voor me om met 100% zekerheid het verschil te zien.
Superbedankt Noortje voor het uitzoekwerk.

De komende weken zullen de granen op hun mooist zijn, dus kom een keer meewandelen. Om u enthousiast te maken; zo mooi is het (verbeelding van Theo Jennissen). 

 

 

 

 

 

 

 

 
purperen emmer en tweede foto: spelt en rivetsoorten

 

 

14 juni 2017

Deze graanwandeling was een speciale. Boki Luske van het Louis Bolk Instituut was erbij. In het kader van het Europese Diversifood project, zijn bij Louis dus die proefvelden met granen uit allerlei zadenbanken ingezaaid. (Fijn voor die zaden. Je zal maar decennia in een la opgeborgen liggen.). Louis heeft ons eerst zijn 'mislukte' lupinenveld laten zien - veel te koud bij het ontkiemen - als het super gelukte Heliaro veld. Tja, het leven van een boer. 
Vervolgens nam Boki ons mee naar de proefvelden. De meeste eenkoorn veldjes staan er minnetjes bij. De emmervelden daarentegen juist heeel mooi, hoge stengels, dikke aren. Prachtige 'zwarte' emmersoorten die nu al purper aan het kleuren zijn. De Rivet tarwes (Noortje Bas gaat nazoeken of die nu tweekoornsoorten zijn of juist 'gewone' tarwe) staan er ook schitterend bij. Rivet is een verzamelnaam voor tarwerassen. De soorten op het proefveld komen uit Frankrijk en Engeland. Ze voelen zich opperbest op Doornik Natuurakkers. 
Er liepen ook enkele bakkers mee. Zij zullen komende herfst brood kunnen maken van Goldblume tarwe (ja, kleurt al gold), Heliaro, Spelt van Hoosterhof en misschien dus ook wel van emmermelen, van Rivet. Mooimooimooi. 
Theo Jennissen liep ook mee; natuurlijk met het fototoestel om zijn schouder. Hij heeft een filmpje gemaakt van de foto's, enjoy hier (we moeten van enkele deelnemers nog de namen nagaan), Happy Walking in the Grain, Theo Jennissen. 

 

 

 

 

 

 

 

Deze vos houdt de wacht (heeft echt geholpen tegen de ganzen) & de emmer kleurt purper.

 

 

 

 

 

 

 

Niks vertrappen, in ganzenpas naar de proefvelden & zo hoog is de rivet.

 

 

 

 

 

 

 

Wat is dan eigenlijk de definitie van (nog natuurlijkere) biologische of biologisch-dynamische landbouw? En hoe krijg je de weinige opbrengst betaald door de consument? 

 

 

 

 

7 juni 2017

Het heeft al dagen geregend. Ook op 7 juni overdag regent het nog hier in Nijmegen. Heerlijk voor de granen; niet erg aanlokkelijk voor de graanwandelaars. Louis en ik zijn er natuurlijk wel, in onze laarzen. We maken samen de ronde over de akkers. De goldblume lijkt wel eenderde gegroeid. De halmen waaien met de wind. 
De klaver - ingezaaid rondom de proefvelden - steekt ook haar blaadjes boven de grond, Louis verheugt zich op de plant en op de bloemen. 
En aha, tot zijn vreugde vindt hij nu zijn Limburgse risweit terug. Dat kun je pas zien, als de aren zich uit de stengels wurmen. Okay, wie weet hoezeer Louis gehecht is aan 'zijn Limburgse risweit' die snapt nu hoe trots hij is. 
En dan die proefvelden. Het plattegrondje blijkt niet helemaal te kloppen. Eenkoorn, rivet, emmer, dan weer eenkoorn, dan spelt, dan Limburgse risweit. Zoals gezegd: pas als de aren te voorschijn komen, weet je echt wat daar staat. Prachtige ijle eenkoorn. (zie foto). De rivet (een tweekoornsoort; op het proefveld staan verschillende soorten uit Engeland en Frankrijk) staat enorm fors te wuiven. Yes, we ontdekken ook weer de GOOSE NECK (zie foto).. 
Haha, het Heliaroveld lijkt wel een biljartlaken, zo strak groen, zo zonder het minste onkruid. Heeft Louis soms gespoten? Nee, tuurlijk niet. Het is een wonderbaarlijk gezicht, zeker wie weet hoe de spelt hier vorig jaar werd overwoekerd  door de wikke. Werkelijk waar, laten, laten, laten, daar lijkt biologische akkerbouw op neer te komen. 
Volgende week komt er een Libelle ploeg, dus wie binnenkort allemaal dames over Doornik Natuurakkers zien paraderen, die weet waar ze het gelezen hebben. 
Op de wandeling van volgende week woensdagavond komen ook Boki Luske en Edwin Nuyten van het Louis Bolk Instituut. Ik verheug me er op. Louis is de boer, ik ben de bakker, Boki en Edwin zijn de ervarende wetenschappers, ZIJ WETEN HEEL VEEL. Dus komt allen. 

Hierboven de officiële uitnodiging van het Louis Bolk Instituut 

31 mei 2017

Ah, wat mooi. Zon. Margrieten in de akkerranden. Bijenkasten van Joop Dahm. Zon laag. Vogels. Nieuwe 'rechtlindes', eentje zelfs van De Heuvel Tilburg, via Mariaplaats in Utrecht nu imposant op Doornik Natuurakkers. 'Die gaat recht spreken over de natuur,' zegt Louis. Rode kornoeljes. Oude appelrassen. Wilde appelboompjes. Oude walnootbomen. Heliaro en Goldblume en florissante plekken op de akker en minder florissante (waar de Goldblume na aan droogte begint te lijden). Kamillegeuren. Emmernaalden. Hoge zwaaiende Rivetsoorten. Krentenbrood van volkoren Heliaro meel, van Doornik Natuurakkers 2016, gemalen door De Witte Molen in Nijmegen. Ja. Heerlijke avond. Teruggefietst met Ineke uit Utrecht op haar OVfiets. Zij wil haar volgende leven in Nijmegen wonen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

***************************************************************************************

10 augustus 2016

Gisteren was de laatste Happy Walking in the Grain van dit seizoen. Het graan is de laatste weken zo snel rijp geworden. De proefvelden waren al geoogst (geen nood, we konden speuren naar achtergebleven eenkoorn aren en emmer aren en de gewone tarwe aren; heel leerzaam en tevens aanleiding voor Louis om zich af te vragen: die zaden moeten hier niet achter blijven, want dan krijg je ze volgend jaar als verdwaalde vreemdelingen tussen het ingezaaide graan; eh, varkens de grond af laten wroeten, dat lijkt Louis wel iets; varkens speuren de grond af naar eetbaars en ze werken dus mooi als stofzuiger voor gemorst graan; okay, volgend jaar dus ook Happy Walking between the pigs), de velden witte emmer en rode emmer en de populaties 8 en 9 worden een dezer dagen geoogst, dus volgende week staat er gewoon helemaal niks meer.
Ha, eindelijk duidelijk begrepen hoe het met de wereld voedselvoorziening zit. Louis vertelde: 10 % van de wereldbevolking teelt 90% van ons benodigde voedsel. En dus 90% van de mensheid teelt 10% van het benodigde voedsel. In plaats van dat die 10% nog meer gaan telen (met behulp van kunstmest, ontsmet zaad, hybride zaad, bestrijdingsmiddelen; dit alles leidend tot aarde die woestijn wordt), kan veel beter die 90% geleerd worden/leren om 10% meer voedsel te telen en dan zijn we er ook. De 10-90 verhouding (of 20-80 verhouding) is een bekend begrip in de economie. Wat Louis doet: ons, wandelaars, een klein beetje laten zien hoe je ook met de aarde kunt omgaan. Uitgaande van jezelf, van waar je hartstocht ligt. Bij Louis lag die bij de vogels. Granen - en akkerranden en bomen en heggen - waren een middel om weer vogels terug te krijgen. Maar (haha), zo langzamerhand vindt Louis de granen ook hartstikke mooi. De schoonheid van zo'n plant. Zelf zeg hij: het is maar een druppel op een gloeiende plaat, wat ik hier aan het doen ben. Klopt. Maar daar is een stukje Bemmel geschapen tot een oase in de wereld van de monoculturen. Super Louis, dankjewel Louis, bij leven en welzijn zien we elkaar allemaal volgend jaar opnieuw.  

(Rode Emmer; wegwezen vogels, zeggen de naalden; haha, wij deelnemers mochten een naald proeven; wel, die haal je heel gauw uit je mond)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(Louis laat ons de Limburgse risweit zien)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(Limburgse Risweit heeft hele harde naalden)

 

3 augustus 2016

Regenachtige dag. Desondanks toch twee bezoekers uit het verre Ede. Overal in Europa vallen de graanoogsten tegen vanwege alle regen. Daardoor groeiden de planten te snel en te veel; dit ging ten koste van een korrelopbrengst.
Bij Louis staan een aantal velden er mooi bij. De populaties 8 en 9. De Witte Emmer. De Rode Emmer staat er ook nog mooi bij, maar daar heeft Louis een andere zorg over: als het nu ineens warm wordt, gaan de korrels in de aar kiemen en dan kan de bakker er niks meer mee in het brood (met zogeheten schottig graan is er een te snelle zetmeelomzetting tijdens het rijzen; er blijft te weinig zetmeel over om te verstijfselen tijdens het bakken). De rogge is geoogst. De Ebner Rotkorn annex vogelwikke is gemaaid en geoogst. Van de 'gelegerde' velden Spelt van Hoosterhuus en Gelderse Risweit heeft Louis aren verzameld om die als nieuw zaadgoed te gaan gebruiken. De proefveldjes geven een heel wisselend beeld. In het algemeen weinig legering, wel meer of minder grote korrels plus een aantal aren zonder korrels omdat de vogeltjes deze zo lekker vonden. (n.b. vogels eten alleen naaktzadige graanzaden; dit is geluk voor de eenkoorn, emmer, spelt want die zijn bedektzadig en dat is de vogels teveel moeite). 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(ganzen vliegen op van het spelt/wikke veld)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(populatie 8; staat er prachtig bij)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(paraplu kwam goed van pas)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(eenkoorn proeft nog niet zo rijp als dat hij/zij er uitziet)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(mooie avond na regen)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(meerjarengraan; kruising van eenkoorn en gras)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(de favoriet van Louis, zijn Limburgse Risweit)

 

27 juli 2016

Wordt het herfst? Ja, de herfst begint in te vallen.
Zijn er al akkers geoogst? Ja, de Sint Jansrogge is er af (2000 ton per hectare; niet veel maar dat is overal zo dit jaar); verder is de Ebner Rotkorn gemaaid samen met de wikke en hoopt Louis op droge dagen zodat de combine de spelt nog kan oogsten. Last but not least: op zondagavond heeft een massa ganzen zich tegoed gedaan aan de - gelegerde - Gelderse Risweit. Hun buiken zitten vol; het veld van Louis is leeg van korrels. Gelukkig had hij al eerder een emmer met aren geplukt, als nieuw zaaigoed.
Regende het deze keer bij de wandeling? Ja. Het miezerde. Het deerde ons niet. We hingen wederom aan Louis's lippen en hij heeft ons zijn nieuwe groenteakkertje uit de doeken gedaan. Wat een weldaad, zo'n mens.
Voor eens en altijd: eenkoorn heeft 14 chromosomen, emmer (en durum en kamuth) 28, gewone tarwe en spelt hebben er 42 (altijd een veelvoud van 7; dank Noortje Bas). Eenkoorn heeft een platte iele aar. Emmer heeft een platte aar maar veel dikkere korrels dan eenkoorn. En de gewone tarwe en spelt hebben een 'meerdimensionale' aar, een soortement vierkantige, ronde. 
Ook vanavond was het weer mooi om al deze ancienniteiten op Doornik Natuurakkers bijeen te zien. Dat zo'n 6000 jaar voor Christus de mensheid 'uitvond' om eetbare grassen te gaan vertroetelen. 
Op 3 augustus zal het meeste nog wel op de akkers staan, op 10 augustus misschien ook nog, maar dan? Houd hier de data in de gaten. 
En deze keer was Theo Rombout ook bij de wandeling en natuurlijk had hij zijn camera bij zich, zie zijn fotoverslag van 27 juli 2016.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(EENKOORN, platte iele aar)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(EMMER; platte dikke aar)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(LIMBURGSE RISWEIT; 'vierkante' aar)

 

 20 juli 2016

De wandeling leek even in het water te vallen, maar - zoals we dat gewend zijn - stralend en droog vanaf 19 uur. De bui was om 18 uur al overgekomen. Het rijpen van de granen gaat erg snel na de super zomerse week. Vandaag, 21 juli, gaat de Sint Jansrogge er af. En Louis proefde van de Spelt van Hoosterhof; ook al rijp, zo dacht hij. Wanneer is een korrel rijp? Je kauwt er wat op en je houdt een soort kauwgum over. Technisch gezien: de korrel moet ingedroogd zijn tot circa 16% vocht. Heel grappig (eigenlijk niet grappig): vogels houden van rijp graan, maar zijn ook nog eens heel kieskeurig. Waar Louis een akkervol van heeft, dat laten ze ongemoeid. Wat ze ECHT  lekker schijnen te vinden is die goose neck tarwe bijvoorbeeld. Maar die wil Louis zelf ook heel graag oogsten. Net er overheen spannen dan maar? Nee, Louis gunt de vogels ook hun genoegen. Binnenkort dan maar met de snoeischaar oogsten voordat deze goose neck tarwe op is. Zo kent het leven van een graanteler dus menig dilemma. Wij hebben weer hartstikke genoten van alle heggen, akkerranden, vogels en graanvelden. Wie nog mee wil wandelen, zorg dat u 27 juli of 3 augustus van de partij bent. (of ga zelf tussendoor naar de akkers toe, wandelen en kijken is vrij). Het rijpen gaat nu namelijk heel erg hard.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
(populatie 8; mengsel van verschillende tarwes)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
(Louis tussen de eenkoornsoorten. Op de voorgrond een emmer)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(eenkoorn en daarnaast een emmersoort die het heel goed doet, hier gaat Louis zeker mee verder volgend seizoen)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
(Happy Walking back)

 

 13 juli 2016

Ongelooflijk. Hele dag bewolkt, dreigende luchten maar toen Happy Walking in the Grain begon scheen de zon en die bleef schijnen. Louis had de vorige dag Edgar Grunder van de Consequente Biobakker  te Ahaus op bezoek gehad; afnemer van de biologisch-dynamische granen die Louis teelt. De verwachte oogstdag - 20 of 27 augustus, afhankelijk van weer en afrijpen - zal een feestelijke worden, compleet met houtoven en mini combines en hopenlijk veel handarbeidende mede-oogsters. Dus wie belangstelling heeft, houde deze data alvast vrij. De witte emmervelden en het rode emmerveld zijn nog het meest groen, de rest is al aardig aan het verkleuren. De rogge is zelfs duidelijk in rijpend stadium. En die proefveldjes met de verschillende soorten eenkoorn, emmer, landrassen gewone tarwe. Prachtig om ze naast elkaar te zien. Edgar was helemaal enthousiast over de witte emmer op het proefveld. Deze witte emmer is door Louis zelf vermeerderd en deze emmer lijkt zich piekfijn in orde te voelen op de Doornikse grond. Daar gaat Louis zeker mee door (evenals met de Limburgse risweit, de Spelt van Hoosterhof, de rode emmer, de Gros Turquet tarwe. Ai, tijd om land bij te pachten Louis.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6 juli 2016

Boer zijn is toch een soort roulette spelen. Je denkt dat je er goed aan doet om een akker niet te ploegen voor het inzaaien, de spelt van Hoosterhof komt geweldig snel op en is de onkruiden tamelijk voor maar dan.... die regen en wind en vooral die ene maandagavond. Tamelijk plat, die spelt van Hoosterhof. Terwijl de witte emmer bijvoorbeeld nog heel laag op het veld stond ten tijden van de buien en wow, die staat er geweldig bij. De Sint Jansrogge is - zijn zijn lange stengels - ook aardig gehavend door alle regen en wind. Maar het proefveld met rivettarwe, met emmer, met eenkoorn - veel soorten ook met lange stengel - staan tamelijk recht overeind allemaal. Gelukkig heeft Louis pompoenen - voor Willem en Drees - en die staan vrolijk tegen de aarde aan te groeien. En wat die granen betreft die echt teveel zijn gaan liggen, ook daar ligt Louis niet echt wakker van. 'Fijn voor de vogels.' Boki Luske en Edwin Nuyten waren er deze avond ook bij. Boki heeft nog uitgebreid verteld hoe belangrijk akkerranden bijvoorbeeld zijn: daar wonen allerlei insecten in, die weer 'al wat kleiner is dan zij' opvreten, waaronder schadelijke insecten voor de granen. Edwin legt ons het nut van een populatie uit: weerbaarder tegen ziektes (omdat er meerdere soorten granen op hetzelfde veld staan), minder kans op legeren (ze houden elkaar overeind), en ook: dit mag de boer zelf 'beheren'; het is immers niet 1 tarwesoort, waar dus een soort patent op zit van een zaadfirma.
Edwin is zeer benieuwd of glutengevoelige mensen wel tegen brood van oude granen kunnen, bv de Gelderse en Limburgse risweit, maar ook tegen de granen die weliswaar minder oud zijn, maar dus als mengsel op de akkers staan. Onderzoek waard (schakel de HAS De Bosch in Edwin, zij hebben vroeger voor ons ook weleens brood-onderzoek gedaan).
Verder weet Edwin nog te vertellen dat de spelt van Hoosterhof de enige inheemse Nederlandse speltsoort is. Yes. En die heeft Louis dus vermeerderd uit '50 korrels uit de genenbank.' (drie seizoenen geleden).Al moet Louis dit veld met een schaartje oogsten, oogsten zal hij het en volgend jaar een nog groter veld telen. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Achter ons de rode emmer; voor ons de witte emmer.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Boki Luske van het Louis Bolkinstituut in de Gelderse Risweit.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Edwin Nuyten zoekt verschillende aren in de populatie tarwe van diverse landrassen.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Twee proefveldjes met eenkoorn.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Emmersoorten, aan het begin van het proefveld. 

 

29 juni 2016

Louis heeft nog hoop. Het rode emmerveld heeft zich ondanks de gestage regen weer redelijk opgericht. En de andere terneer geslagen velden zouden zich kunnen oprichten als er een aantal weken droog weer komt. Het Ebner Rotkorn veld, omstrengeld door vogelwikke, is evenmin reddeloos verloren. Alles tegelijk maaien - bloemen en graan - waarna de bloemen snel zullen verdorren en de spelt langzaam verder rijpt. Vervolgens kan een combine deze spelt verder oogsten.
Ach. Hoe mooi staan andere velden erbij. De tarwe populaties 8 en 9. De roggevelden. De rode emmer zoals gezegd. En dus het proefveld. Ongelooflijk mooi rechtop alles. Hoe hoog de tarwes en de eenkoorns en de emmers ook reiken. We bekijken nog eens speciaal de 'goose neck'. Een Franse Rivetsoort heeft dit heel duidelijk en Louis veronderstelt nu, dat dit het graan ook behoedt voor legeren (= tegen de grond gaan liggen). Als namelijk zo'n aar boven een 'draaibaar' stukje stengel zit, kan de aar alle kanten met de wind meewaaien en sleurt dus de stengel niet zo gauw omlaag. Leuk.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dit is Louis Dolmans dus. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ook akkerranden zijn interessant. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Goed kijken, dan zie je enkele 'goose neck's' in de eenkoorn.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Goose neck in een Franse Rivet tarwe.

 

 

26 juni 2016

Zelf even naar Doornik gefietst. Louis, wat heb je toch een prachtige granen gezaaid.
(Rivet, Fr 13 Gros Tuquet of Fr 12 Milanais de Limagne)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

22 juni 2016

Louis begon tamelijk mismoedig te vertellen hoezeer de granen geleden hebben, vooral onder de stortregens van maandagnacht 20 juni. Maar toen we begonnen te wandelen, bleken een aantal granen zich - na anderhalve dag droog weer - ook aan het oprichten te zijn. De Spelt van Hoosterhof, de Gelderse Risweit, de rode emmer. Een aantal velden hebben overigens totaal niet geleden onder de regen. De tarwe populaties 8 en 9 bijvoorbeeld en de Sint Jansrogge. 
In het proefveldje kon je goed zien welke eenkoorns/emmers/Rivets ongevoelig zijn voor platliggen. Feitelijk de meesten; ze stonden hoog en fier rechtop.
Vandaag, donderdag, in de avond weer een bui. Wat zal dit doen op de akkers?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 
 (foto's: Spelt van Hoosterhof, eenkoorn, emmer en tarwe, Louis tussen de Limburgse Risweit, op de achtergrond eenkoorn)

 

 zondagavond 19 juni 2016

De graanwandeling van 15 juni kon ik niet bijwonen. Aangezien ik razend nieuwsgierig was hoe de granen op het land stonden na alle regenbuien, fietste ik er de zondag daarna naar toe. Proefveldje: hartstikke fier rechtop alles. Spelt van Hoosterhof en Gelderse Risweit: kleine plekken neergeslagen graan. Rogge: kei rechtop. Wow, gelukkig maar. En hoe zou het er morgen bij staan? Op 22 juni? Met die regen van gisteren? We zullen het gaan zien morgenavond. De krenten en rozijnen voor het brood staan al 'droogstroperig' te worden. Tot morgenavond 22 juni.

 

8 juni 2016

Gisteravond wandelden we voor de eerste keer met Louis. De granen zijn als een gek gegroeid, door het natte weer van de afgelopen maand en vervolgens de warmte. De vijftig korrels Spelt van Hoosterhof van 2012/2013 staan uitbundig op de akker. Daarnaast de Gelderse Risweit. Ongelooflijk, deze wintergranen staan zo vrijwel zonder onkruiden. Louis is er zelf verbaasd over. We zien het verschil tussen rode en witte emmer, we zien het verschil in zandige akker (waar het gelijk schraler staat; goede akker om volgende jaren rogge en boekweit en huttentut te zaaien, allemaal gewassen die van arme grond houden) en meer klei achtige akker, waar dezelfde witte emmer gelijk een stuk florissanter erbij staat.
De grote verrassing dit jaar is het stukje proefveld. Hier zijn zo'n veertig verschillende soorten eenkoorn, emmer en gewone tarwe gezaaid, beschikbaar gesteld door Europese bd graantelers. Op zijn beurt heeft Louis zaad van zijn akkers beschikbaar gesteld voor buitenlandse akkers. Doel: diversiteit tot stand brengen. Observeren welke soorten het waar goed doen. Wel. De Einkorns en Emmers en Rivetten hebben het uitstekend naar de zin bij Doornik Natuurakkers. Na een zeer trage start - waarbij Louis in de verleiding kwam om bij te bemesten maar dit niet gedaan heeft op aanraden van Louis Bolkinstituut - staan deze granen hier nu hoog te wuiven alsof ze al eeuwen hier thuis horen. Schitterend. Het was een prachtige eerste Happy Walking in the Grain. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

(foto's: rogge, bloeiende emmer, eenkoorn, Rivettarwe's op het proefveld)

 

 

11 mei 2016

Boki Luske van het Louis Bolkinstituut kwam gisteren, gewapend met drinken en koekjes en tuinhandschoenen, op bezoek bij Doornik Natuurakkers. In het kader van het Europese project Diversifood kwam ze de proefveldjes met de diverse soorten emmer, eenkoorn en rivettarwes met ons bekijken. Louis wilde ons natuurlijk eerst ook nog even zijn Spelt van Hoosterhof laten zien, prachtig onafzienbaarveld, voortgekomen uit 12 korrels, die hij drie jaar geleden kreeg uit Limburg. Die spelt staat er prachtig bij; dat moet het Zuid Limburgse hart van Louis goed doen. Trouwens, de Gelderse risweit stond gezusterlijk naast de Limburgse spelt.

Okay, toen moest er dan toch echt gewerkt worden, Boki was niet voor niets uit Driebergen gekomen. De bedoeling van de proefveldjes is: oude rassen uitproberen: doen ze het op deze akker goed of niet goed, zijn ze bestand tegen ziektes, vallen de stengels niet om (oude rassen hebben nog fijn hoge stengels), hoe is de opbrengst? Bijvoorbeeld: een hectare eenkoorn brengt 1000 kilo graan op. Hier verdwijnt nog een deel bij het malen (veel omhulsel, die oude granen). Ter vergelijking: een hectare gangbare tarwe kan wel 10.000 kilo graan per hectare geven. Ik krijg van Boki een overzicht van het twintigtal rassen dat hier bijeen staat.

Louis had ook nog een grappig wild nieuw experiment: meerjarengraan proberen te krijgen. Dit doet hij door een gras en een graan samen te zaaien, na te gaan of hier een soortement duurzame zode uit ontstaat met voedingsgraan. Gaan we ook volgen. Een dergelijke zode hoeft dus niet meer - MOET zelfs niet meer - elk jaar bewerkt te worden. Die zou zichzelf in stand moeten houden, gras en (graan)gras kruisen en hopenlijk zijn deze zaden te eten. 

Verder worden er op een reststukje nog veldbonen (uit Spanje, alle kleuren en maten) en huttentut ingezaaid. Huttentut schijnt familie te zijn van lijnzaad. Gaan we ook volgen.

Hieronder: speltveld en Gelderse risweit, distels trekken (foto's Ineke)
proefveld, met en zonder mensen (foto's Theo Rombout)

 

• Vorige